مستربچ نوعی افزودنی پلیمری است که برای بهبود ویژگی‌های مواد پلاستیکی، مانند رنگ، خواص مکانیکی و ضد میکروبی، در فرآیند تولید محصولات پلاستیکی استفاده می‌شود. مستربچ ها در انواع و رنگ های مختلفی وجود دارند. رنگ مستربچ ترکیبی غلیظ از رنگدانه ها و پلیمرهایی است که برای رنگ آمیزی پلاستیک ها استفاده می شود. رنگ مستربچ معمولاً از یک رنگ اصلی و یک رزین حامل تشکیل شده است و همچنین می‌تواند شامل افزودنی هایی باشد که خواص گفته شده را در محصول نهایی پلاستیکی افزایش می‌دهد. از آنجایی که مواد پلاستیکی از خود رنگی ندارند، برای انتقال رنگ به پلاستیک باید از رنگدانه و مواد افزودنی یعنی همان مستربچ رنگی استفاده کرد. مستربچ رنگی در رنگ های مختلف از جمله مستربچ مشکی، مستربچ سفید، قهوه ای، زرد، قرمز و ... وجود دارند.
رنگدانه مستریچ چیست؟
رنگدانه مستربچ ماده‌ای است که برای ایجاد رنگ در پلاستیک ها به آنها اضافه می‌شود. این رنگدانه ها که با عنوان پیگمنت نیز شناخته می‌شوند، به دو دسته آلی (مثل فتالوسیانین سبز) و معدنی (مانند اکسید آهن قرمز یا دی‌اکسید تیتانیوم) تقسیم می‌شوند. رنگدانه های آلی معمولاً شفاف‌تر و پررنگ‌تر هستند، اما رنگدانه‌های معدنی پایداری حرارتی و مقاومت نوری بالاتری دارند. همچنین، برخی از رنگ‌ها که به عنوان دای (Dye) شناخته می‌شوند، همانند جوهر یا رنگ بی اثر عمل می‌کنند اما برای استفاده در پلی‌الفین‌ها مناسب نیستند.
انواع رنگ مستربچ
همانطور که گفته شد از مستربچ رنگی برای رنگ دادن به پلاستیک استفاده می شود. مستربچ ها در بیش از 200 رنگ متنوع از جمله مشکی، سفید، طلایی، نقره ای و ... وجود دارند که در ادامه برخی از رنگ های محبوب مستربچ معرفی شده اند.
مستربچ طلایی
مستربچ طلایی و نقره‌ای به دلیل زیبایی و کاربرد فراوان، جزو رنگ‌های پرطرفدار محسوب می‌شوند. استفاده از مستربچ طلایی در محصولات پلاستیکی ظاهری لوکس و شیک به آنها می‌دهد. به همین دلیل، هنگام خرید مستربچ طلایی باید دقت کافی داشت و آن را از فروشندگان معتبر تهیه کرد. مستربچ طلایی قابل استفاده در تولید انواع ظروف و قطعات پلاستیکی است. یک نکته مهم راجع به مستربچ طلایی این است که می‌تواند جایگزین فرایند آبکاری شود، چون رنگ طلایی به کار رفته در آن بسیار شبیه به طلا است و اصلاً شبیه رنگ زرد نیست، که این امر باعث کاهش هزینه‌های تولید خواهد شد.
مستربچ نقره ای
همانطور که گفته شد مستربچ طلایی و نقره‌ای به دلیل زیبایی و کاربرد فراوان، در موارد زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مستربچ نقره ای با رنگ زیبا و درخشندگی خاص خود، کاملاً متفاوت از رنگ طوسی است. محصولاتی که با مستربچ نقره ای تولید می‌شوند، در زوایای مختلف نور، جلوه‌ای خاص و براق دارند. به دلیل کیفیت و جلوه‌ای که مستربچ نقره ای ایجاد می‌کند، به جای فرایند آبکاری نقره به کار برده می‌شود. از مستربچ نقره ای و طلایی می‌توان در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی، شوینده ها و ظروف روغن موتور استفاده کرد.
رنگ مستربچ پودری چیست؟
به طور کلی مستربچ ها به دو حالت پودری و گرانولی وجود دارند که هرکدام با توجه به نیاز و فرایند تولید کاربرد خاص خود را دارند. رنگ مستربچ پودری نوعی افزودنی است که به شکل پودر بوده و برای رنگ آمیزی مواد پلیمری در فرایندهای تولید پلاستیک استفاده می‌شود. این نوع مستربچ حاوی رنگدانه‌های قوی است که به راحتی با مواد اولیه پلاستیکی ترکیب شده و به محصول نهایی رنگ یکنواخت و باکیفیتی می‌دهد. از آنجایی که مستربچ پودری به صورت ریز و یکنواخت توزیع می‌شود، پوشش بهتری روی سطح مواد پلیمری ایجاد می‌کند و در نتیجه برای تولید محصولات با رنگ‌های خاص و دقیق مناسب است.
رنگ مستربچ به چه عواملی بستگی دارد؟
رنگ مستربچ به چندین عامل بستگی دارد که هر یک می‌تواند بر کیفیت و نوع رنگ نهایی تاثیر داشته باشد. در ادامه برخی از این عوامل معرفی شده است.
1. نوع رنگدانه (پیگمنت): همانطور که پیش‌تر گفته شده بود، پیگمنت‌ها به دو دسته آلی و معدنی تقسیم می‌شوند. رنگدانه‌های آلی معمولاً رنگ‌های روشن‌تر و زنده‌تری دارند، اما ممکن است در برابر نور و حرارت مقاومت کمتری داشته باشند. رنگدانه‌های معدنی مقاوم‌تر هستند و در شرایط سخت مثل دمای بالا یا نور مستقیم خورشید، ثبات بیشتری از خود نشان می‌دهند.
2. غلظت رنگدانه: میزان پیگمنت یا رنگدانه استفاده شده در مستربچ مشخص می‌کند که رنگ چقدر غلیظ یا شفاف باشد. غلظت بالاتر پیگمنت معمولاً به رنگ‌های قوی و اشباع منجر می‌شود.
3. پلیمر حامل: نوع پلیمر مورد استفاده به عنوان حامل می‌تواند بر روی پخش و یکنواختی رنگ تاثیر بگذارد. بعضی پلیمرها به دلیل سازگاری بهتر با پیگمنت ها، باعث یکنواخت شدن رنگ محصول نهایی می‌شوند.
4. فرآیند تولید: دما و فشار هنگام تولید مستربچ بر روی پایداری رنگدانه‌ها تاثیرگذار است. اگر فرایند به درستی کنترل نشود، ممکن است رنگ نهایی به درستی تثبیت نشود یا تغییر کند.
5. افزودنی ها: بعضی افزودنی‌ها مصل تثبیت کننده‌های UV یا آنتی اکسیدان‌ها به مستربچ اضافه می‌شوند تا رنگ محصول نهایی در برابر شرایط محیطی مانند نور یا اکسیژن مقاوم‌تر باشد و تغییر نکند.
6. کیفیت تولید: یکی دیگر از عوامل مهم در تعیین کیفیت رنگ مستربچ، کیفیت تولید آن است. دانه‌های مستربچ باید توپر، صاف و براق باشند و سطح مقطع آنها باید به خوبی برش خورده باشد. اگر فرآیند تولید به درستی انجام شود، مستربچ دارای رنگی زیبا و یکنواخت خواهد بود.
این عوامل در کنار هم کیفیت و نوع رنگ مستربچ را تعیین می‌کنند و مستقیماً بر نتیجه رنگ دهی در محصولات نهایی تأثیر می‌گذارند.