فوم پلی یورتان (PU) یا فوم پلی اورتان، نوعی فوم عایق کاری است که از ترکیب و واکنش شیمیایی بین پلی ایزوسیانات (Isocyanate) و پلیول (Polyol) ساخته شده که این مواد در واکنش باهم به فوم نرم یا سخت تبدیل می‌شوند. از فوم پلی یورتان در صنایع مختلف برای عایق کاری حرارتی و صوتی، ضربه گیری، پوشش دهی سقف و دیوار، عایق کاری تجهیزات سردخانه و ... استفاده می‌شود. بیشترین استفاده فوم پلی یورتان، در صنعت مبلمان و صندلی است؛ به همین دلیل بسیاری از افراد، فوم پلی اورتان را با نام فوم تشک یا فوم مبل می‌شناسند. این فوم در اشکال مختلفی مانند بلوکی، تخته ای، اسپری و تزریقی تولید می‌شوند. در ادامه کاربرد، انواع، مزایا و سایر نکات مهم هنگام خرید فوم پلی یورتان بررسی شده اند.
انواع فوم پلی یورتان
فوم پلی یورتان به عنوان یکی از مواد پلیمری پرکاربرد در صنایع مختلف، به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شود که هر یک از این انواع دارای ویژگی های خاص خود هستند؛ در ادامه انواع فوم PU معرفی شده اند.
- فوم پلی یورتان مایع: این نوع فوم به شکل مایع در دسترس است و معمولاً برای استفاده در فرایندهای صنعتی به عنوان عایق حرارتی، صوتی و حرارتی به کار می‌رود. پس از ترکیب با مواد فعال کننده، این فوم شروع به واکنش می‌کند و در مدت زمان کوتاهی به فوم سفت و پف کرده تبدیل می‌شود. از این نوع فوم در مواردی مانند پوشش ها، عایق های حرارتی، و کف سازی های صنعتی استفاده می‌شود.
- فوم پلی یورتان اسپری: اسپری فوم پلی اورتان یکی از انواع رایج فوم‌های پلی یورتان است که به صورت اسپری در دسترس قرار می‌گیرد و جدیدترین فوم درزگیر است که در مصارف ساختمانی بسیار کاربرد دارد. این فوم به سرعت بر روی سطوح مختلف اسپری می‌شود و به یک لایه عایق فوم دار تبدیل می‌شود. فوم اسپری معمولاً در عایق بندی ساختمان‌ها، خودروها، و کانتینرها و برای پر کردن شکاف های ساختمانی و جلوگیری از ورود و خروج سرما و گرما به داخل خانه کاربرد دارد.
- فوم پلی یورتان سخت (Rigid Foam): فوم سخت پلی یورتان که یکی از پرفروش ترین انواع فوم پلی اورتان است، به طور معمول برای عایق های حرارتی و صوتی استفاده می‌شود. فوم سخت PU را می‌توان بدون نیاز به گرمایش تولید کرد. این فوم معمولاً سفت‌تر از سایر انواع فوم‌ها است و در مقایسه با فوم نرم، دارای خواص عایق بندی بالاتر و مقاومت بیشتری است. فوم سخت می‌تواند در برابر نفت، بنزین و سایر حلال های غیر قطبی مقاومت کند. فوم سخت، به راحتی روی هر سطح فولادی، فلزی، چوبی و رزین های ترموست می‌چسبد. این نوع فوم در تولید عایق های حرارتی برای دیوارها، سقف‌ها، کف‌ها و لوله‌ها استفاده می‌شود. از فوم سخت در ساخت ساندویچ پنل ها و شناورها، داخل دیواره فلز و پلاستیک یخچال و فریزرها، تولید قطعات دکوراتیو و فوم چوبی و ... می‌توان استفاده کرد.
- فوم نرم (Flexible Foam): این نوع فوم نسبت به فوم سخت انعطاف پذیرتر و نرم تر است چون دانسیته (چگالی) آن 35 الی 55 کیلوگرم بر متر مکعب است و معمولاً برای تولید تشک‌ها، صندلی‌ها، روکش‌ها و مبلمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فوم به دلیل خاصیت انعطاف پذیری، بسیار راحت و بادوام است. از آنجایی که این فوم امواج صوتی را جذب کرده و ضریب هدایت کمی دارد، نوعی عایق صوتی نیز محسوب می‌شود.
- فوم نیمه سخت (Semi-rigid Foam): این نوع فوم ترکیبی از خواص فوم های سخت و نرم است؛ یعنی بخشی از ساختار این فوم، به شکل سلول باز و بخشی دیگر، سلول بسته است و برای کاربردهایی مانند بسته بندی، عایق های صوتی، ساخت اسباب بازی بچه ها، تولید لوازم تزئینی و تجهیزات خودرو مانند سپر و داشبورد خودرو استفاده می‌شود. فوم نیمه سخت، آب را در سلول های خود جذب کرده اما توانایی جذب رطوبت هوا را ندارد.
کاربرد فوم پلی اورتان چیست؟
فوم پلی یورتان به دلیل ویژگی های خاصی خود مانند عایق بندی، سبک وزن بودن، مقاومت در برابر ضربه و منعطف بودن در صنایع مختلفی کاربردی است؛ برخی از مهمترین کاربردهای فوم پلی اورتان عبارت است از:
- صنعت مبلمان: به دلیل انعطاف پذیری و راحتی، پرمصرف ترین کاربرد فوم پلی یورتان برای تولید مبلمان، بالشتک و صندلی های مبلمان است.
- صنعت ساختمان: معمولا از فوم سخت (Rigid) در عایق سازی دیوار، سقف و کف ساختمان ها استفاده می‌شود. همچنین پلی یورتان پاششی به عنوان عایق حرارتی در ساختمان ها کاربرد دارد. فوم تزریقی PU برای عایق کردن ترک های سازه های بتنی، پر کردن فضاهای خالی در دیوارها و جلوگیری از ورود هوا و رطوبت، و عایق بندی اتصالات لوله ها در ساختمان ها مناسب است.
- صنعت خودرو: در صنعت خودروسازی برای ساخت داشبورد، پنل های درها، و ضربه گیر خودروها از این فوم استفاده می‌شود. معمولا برای تولید ضربه گیر سپر خودرو از فوم پلی یورتان نیمه سخت (Semi-rigid) استفاده می‌شود. همچنین فوم PU در زمینه عایق کاری صوتی و حرارتی در صنعت خودرو کاربرد دارد و برای کاهش صدای موتور و عایق بندی حرارتی برخی قطعات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- صنایع الکترونیک: این فوم به عنوان عایق الکتریکی برای قطعات الکترونیکی حساس به کار می‌رود و از تجهیزات الکترونیکی در برابر ضربه و لرزش محافظت می‌کند.
- صنعت بسته بندی: برای محصولات شکننده و حساس به ضربه مانند لوازم الکترونیکی، فوم پلی اورتان به عنوان پوشش حفاظتی کاربرد دارد.
- صنعت پزشکی: در تجهیزات و وسایل پزشکی به خصوص برای تولید ابزارهای ارتوپدی و پروتزها از فوم PU به دلیل وزن سبک و انعطاف پذیری استفاده می‌شود.
- صنعت کفش سازی: یکی دیگر از کاربردهای فوم PU برای ایجاد راحتی و سبکی در تولید کفش ها، به خصوص کفش های ورزشی و راحتی است.
- صنعت دریایی: برای تولید فوم های ضربه گیر در صنایع دریایی نیز از فوم پلی اورتان نیمه سخت استفاده می‌شود. از طرفی برای ساخت کشتی، قایق و شناورها در صنایع دریایی برای افزایش شناوری و کاهش وزن از فوم پلی یورتان سخت معمولا استفاده می‌شود.
- صنایع کشاورزی: فوم پلی یورتان برای عایق بندی گلخانه ها و کنترل دمای داخلی استفاده می‌شود تا به کاهش هزینه‌های گرمایشی و سرمایشی کمک کند.
- صنایع یخچال و فریزر: در یخچال و فریزرها نیز برای حفظ دما و کاهش مصرف انرژی از فوم پلی یورتان استفاده می‌شود.
هر کیلو فوم پلی یورتان چند متر است؟
به طور کلی، برای فوم پلی یورتان کیلویی، می‌توان گفت که هر کیلو فوم پلی یورتان می‌تواند بین 1 تا 3 متر مربع از سطح را پوشش دهد، بنابراین این مورد بستگی به نوع و کاربرد خاص فوم دارد. همچنین، قیمت هر کیلو فوم پلی یورتان با توجه به چگالی و ویژگی‌های خاص آن می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، فوم پلی یورتان با چگالی پایین‌تر ممکن است قیمت کمتری داشته باشد و مساحت بیشتری را پوشش دهد، در حالی که فوم‌های با چگالی بالاتر، قیمت بالاتری دارند و مقدار کمتری از سطح را پوشش می‌دهند. در ادامه عوامل تاثیرگذار بر قیمت فوم پلی اورتان معرفی خواهند شد.
ضخامت فوم پلی یورتان سلول باز و بسته چقدر است؟
به طور کلی، ضخامت مورد نیاز برای فوم پلی یورتان در کاربردهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد. برای عایق صوتی، ضخامت مورد نیاز بین 7 تا 10 سانتی متر است. فوم PU سلول باز، می‌تواند صدا را تا 55 دسی بل جذب کند و مقدار مورد نیاز آن برای هر متر مربع بین 800 گرم تا 1.5 کیلوگرم است. فوم پلی یورتان سلول باز، بیشتر به عنوان عایق صوتی استفاده می‌شود و نمی‌تواند عایق رطوبت باشد، زیرا این نوع فوم آب را جذب می‌کند. اگرچه مقداری خاصیت عایق حرارتی نیز دارد، اما برای جلوگیری از نفوذ آب مناسب نیست.
برای عایق حرارتی و رطوبتی معمولاً از فوم سلول بسته با ضخامت حدود 3 تا 5 سانتی متر استفاده می‌شود تا به طور مؤثری از نفوذ حرارت و رطوبت جلوگیری کند. البته ممکن است گاهی اوقات به ضخامت بیشتری نیاز شود، اما ضخامت 5 سانتی متر برای بسیاری از کاربردهای صنعتی و ساختمانی عایق حرارتی و رطوبتی کافی است.
مزایای استفاده از فوم پلی اورتان چیست؟
- عایق در برابر آب و رطوبت
- عایق صوتی و حرارتی
- مقاوم در برابر نفت و روغن
- دارای ضریب هدایت حرارتی پایین
- دوام و مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی
- عدم رشد باکتری‌ها در عایق پلی یورتان
- چسبندگی بالا به بسیاری از انواع مواد مانند سطوح فلزی، چوب و غیره
- وزن پایین
- غیر سمی
- قابلیت تزریق و قالب گیری
- دارای قابلیت انعطاف پذیری بالا
قیمت فوم پلی یورتان
در تعیین قیمت فوم پلی یورتان پارامترهای مختلفی دخیل هستند که با توجه به نوع فوم و ویژگی‌های خاص هر کاربرد می‌تواند این قیمت متغیر باشد. به طور تقریبی می‌توان گفت که قیمت هر کیلو مواد پلی یورتان پاششی بین 180 تا 250 هزارتومان است. از جمله مهمترین پارامترهای تاثیرگذار بر قیمت فوم پلی اورتان می‌توان به چگالی یا دانسیته فوم، نوع فوم (مایع، اسپری یا سخت)، میزان مواد اولیه مورد استفاده، برند تولیدکننده و هزینه‌های تولید اشاره کرد. چگالی فوم پلی یورتان تاثیر مستقیمی بر قیمت فوم PU دارد؛ به طوری که فوم‌های با دانسیته بالاتر معمولاً قیمتشان نیز بیشتر است و به دلیل وزن و مقاومت بیشتر، برای کاربردهای خاصی مانند ضربه گیری یا عایق کاری های سنگین تر مناسب‌ترند.
اگر به دنبال فروش فوم پلی یورتان در تهران یا سایر شهرهای ایران هستید، دسترسی به تجهیزات و مواد اولیه مورد استفاده نیز نقش مهمی در قیمت نهایی این فوم‌ها دارد. از طرفی، محصولاتی مانند اسپری فوم پلی یورتان که به راحتی بر روی سطوح مختلف استفاده می‌شود و کاربرد گسترده‌ای در عایق کاری ساختمان‌ها و صنایع گوناگون دارد، قیمت متفاوتی نسبت به سایر فوم‌ها دارند و معمولاً از طریق سایت های فروش تجهیزات صنعتی مرتبط و یا به صورت مراجعه حضوری به فروشگاه‌های مربوطه قابل تهیه هستند.