راه‌اندازی خط تولید نوشیدنی به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن مواد اولیه به نوشیدنی‌های مختلف تبدیل و بسته‌بندی می‌شوند. این نوشیدنی‌ها می‌توانند شامل نوشیدنی گازدار و بدون گاز، مایعات رقیق و غلیظ، و حتی آبمیوه‌های پالپ‌دار و بدون پالپ باشند. از جمله انواع بسته‌بندی‌هایی که می‌توان برای این نوشیدنی‌ها استفاده کرد، قوطی‌های پت آلومینیوم طرح رانی، ظروف و بطری‌های شیشه‌ای هستند. در ادامه، مراحل راه‌اندازی خط تولید نوشیدنی بررسی شده و انواع تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی مورد نیاز معرفی می شود.
مراحل راه اندازی خط تولید نوشیدنی
مراحل راه‌اندازی خط تولید نوشیدنی شامل موارد زیر است:
1. انتخاب و خرید مکان مناسب: مکانی که برای راه‌اندازی خط تولید انتخاب می‌شود، چه کارگاه تولید نوشیدنی چه کارخانه نوشابه سازی کوچک و بزرگ، باید به منابع آب، برق، گاز، تلفن و ... دسترسی داشته باشد و دارای فضای کافی برای نصب ماشین‌آلات و تجهیزات باشد.
2. تهیه تجهیزات و ماشین‌آلات: خرید تجهیزات صنعتی مناسب بر اساس نوع نوشیدنی که قصد تولید آن را دارید، بسیار مهم است. همچنین از آنجایی که برخی از تجهیزات خط تولید نوشیدنی در ایران تولید نمی شوند، باید به فکر وارد کردن دستگاه های تخصصی و صنعتی نیز بود.
3. استخدام نیروی انسانی: استخدام کارکنان ماهر و آموزش آنها برای کار با تجهیزات و ماشین‌آلات ضروری است.
4. بررسی استانداردها و مجوزها: یکی از مهمترین مراحل راه اندازی خط تولید نوشابه گازدار یا بدون گاز، بررسی استانداردهای بهداشتی و اخذ مجوزهای لازم از سازمان‌های مربوطه است. از مهمترین مجوزهای خط تولید نوشیدنی می توان به مجوز تأسیس و احداث، مجوز بهداشتی، بهره برداری، ساخت محصول، ترخصی کالا و ... اشاره کرد.
انواع خط تولید نوشیدنی گاز دار و بدون گاز
- خط تولید دلستر: دلستر یا ماءالشعیر نوعی نوشیدنی گازدار یا همان آبجوی بدون الکل است که بسیار محبوب است. خط تولید دلستر شامل مراحلی همچون تخمیر، فیلتراسیون و بسته‌بندی است. هزینه راه‌اندازی خط تولید دلستر به عواملی همچون نوع تجهیزات و ظرفیت تولید بستگی دارد.
- خط تولید نوشابه قوطی: نوشابه‌های گازدار مانند کوکاکولا و پپسی معمولاً در قوطی‌های فلزی بسته‌بندی می‌شوند. این خط تولید شامل مراحل تزریق گاز، پر کردن قوطی و بسته‌بندی است. قیمت خط تولید نوشیدنی بدون گاز نیز به نوع تجهیزات و ظرفیت تولید بستگی دارد.
- خط تولید آبمیوه پاکتی: آبمیوه های یکی از نوشیدنی های محبوب هستند و تولید آنها در مقیاس زیاد نیازمند دقت و توجه بالایی است. این خط تولید شامل مراحلی همچون ارسال مواد خام میوه به خط شستشو، آسیاب مواد اولیه، استخراج، اختلاط کنسانتره و تفاله میوه، پاستوریزاسیون و بسته‌بندی در پاکت‌های مخصوص است. فروش خط تولید آبمیوه در بازار با توجه به نوع و کیفیت تجهیزات متفاوت است.
- خط تولید نوشیدنی گیاهی: این خط تولید شامل خط تولید شربت زعفران و شربت عرقیات می شود. نوشیدنی‌های گیاهی مانند شربت زعفران و شربت عرقیات با استفاده از دستگاههای خاصی تولید می‌شوند. این دستگاه‌ها باید قادر به حفظ خواص گیاهان باشند. فروش خط تولید نوشیدنی‌های گیاهی نیز در بازار به دلیل افزایش تقاضا رو به افزایش است.
- خط تولید سن ایچ و ساندیس: آب میوه های برندهای سن ایچ و ساندیس جزو آبمیوه های محبوب بین ایرانیان است. این خط تولید شامل مراحلی همچون شستشو، استخراج آبمیوه، پاستوریزاسیون و بسته‌بندی در ظروف مختلف است. قیمت خط تولید سن ایچ و ساندیس و خط تولید نوشیدنی‌های مشابه بستگی به نوع تجهیزات و ظرفیت تولید دارد.
- خط تولید نوشابه انرژی زا: نوشابه انرژی زا خاصیت انرژی بخشی دارد و در میان نوجوانات و جوانان بسیار محبوب است. این خط تولید شامل مراحل تزریق گاز، افزودن مواد انرژی‌زا، پر کردن قوطی و بسته‌بندی است. هزینه راه‌اندازی خط تولید نوشابه‌های انرژی‌زا به نوع تجهیزات و ظرفیت تولید بستگی دارد.
- خط تولید آب معدنی: هر روزه مردم در طی کارهای روزمره خود از آب بسته بندی شده استفاده می کنند. بنابراین خط تولید آب معدنی یکی از تجهیزات حیاتی است. در این خط تولید، 4 روش و سیستم تصفیه آب کاربردی شامل موارد ذیل می شود:
1. اسمز معکوس (Reverse Osmosis)
در این فرآیند، آب با فشار از غشای نیمه‌تراوا عبور می‌کند. این عبور باعث می‌شود که مواد محلول جدا شده و مولکول‌های آب خالص از غشا عبور کنند، در نتیجه آب خالص‌تری در سمت دیگر تولید می‌شود.
2. استریلیزاسیون و فیلتراسیون با اشعه ماوراء بنفش
این سیستم از اشعه‌های ماوراء بنفش (UV) که در نور خورشید یافت می‌شود استفاده می‌کند، اما با شدت بیشتر. فرکانس 254 نانومتر برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود و لامپ‌های UV به کار رفته باید در این فرکانس بالاترین انرژی را داشته باشند.
3. فیلتراسیون
در این روش، آب از یک یا چند فیلتر عبور می‌کند تا کدورت، طعم، رنگ، آهن و بو را حذف کند. این سیستم‌ها می‌توانند شامل فیلترهای مکانیکی، جذب، خنثی‌سازی و کاتالیز/اکسیداسیون باشند و به صورت مخازن رسانه‌ای یا واحدهای کارتریج قابل جابجایی طراحی می‌شوند.
4. تقطیر
در این فرآیند، آب با حرارت به بخار تبدیل می‌شود. سپس بخار سرد شده و دوباره به مایع تبدیل و جمع‌آوری می‌شود. آب مقطر حاصل از یک یا چند چرخه تبخیر و تغلیظ، تقریباً عاری از مواد جامد محلول است. با این حال، این روش به دلیل هزینه و زمان زیاد به‌طور گسترده در تولید آب معدنی استفاده نمی‌شود.
برخی دیگر از دستگاه ها و تجهیزات مورد نیاز در راه اندازی خط تولید نوشابه گاز دار و بدون گاز عبارت است از دستگاه سخت گیر مغناطیسی، انواع پمپ آب، کمپرسور هوا، کپمرسور مخصوص دستگاه بادکن بطری پت، دستگاه چیلر یا سردکن، دستگاه جت پرینتر و غیره. بنابراین اصلی ترین هزینه راه اندازی خط تولید نوشیدنی مربوط به خرید تجهیزات و ماشین آلات صنعتی مورد نیاز در این صنعت است.
تجهیزات و ماشین‌آلات تولید نوشیدنی
اکنون که با مراحل راه اندازی خط تولید نوشیدنی آشنا شدیم، لازم است تا برخی از مهمترین تجهیزات و ماشین آلات صنعتی که در خط تولید نوشیدنی های گازدار و بدون گاز به کار برده می شوند را بشناسیم.
دستگاه تری بلوک (رینسر-فیلر-کپر)
دستگاه Tri-Block (Rinser-Filler-Capper) یک سیستم بسته بندی کاملا اتوماتیک است که برای پر کردن و آب بندی نوشیدنی ها استفاده می شود. این دستگاه شامل سه بخش رینسر (شستشو)، فیلر (پر کردن) و کپر (درپوش‌گذاری) است و برای بسته‌بندی نوشیدنی‌ها در بطری‌ها استفاده می‌شود.
- آبکش (رینسر): ظروف و بطری ها را قبل از پر کردن تمیز می کند.
- پرکن (فیلر): ظروف و بطری ها را با نوشیدنی پر می کند.
- درپوش (کپر): ظروف و بطری ها را با درپوش یا درب می بندد.
این دستگاه ها معمولاً در تولید آب بطری، نوشابه و سایر نوشیدنی ها استفاده می شوند. بخش رینسر بطری‌ها را شسته و ضدعفونی می‌کند، بخش فیلر بطری‌ها را با نوشیدنی پر می‌کند و بخش کپر درپوش را روی بطری‌ها قرار می‌دهد و محکم می‌کند.
دستگاه بلومولدینگ
این دستگاه برای تولید بطری‌های پلاستیکی از طریق فرآیند دمیدن و قالب‌گیری استفاده می‌شود. ابتدا پلاستیک مذاب به شکل اولیه‌ای دمیده شده و سپس با استفاده از فشار هوا به شکل بطری نهایی قالب‌گیری می‌شود. این دستگاه معمولاً برای تولید بطری‌های پت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دستگاه اینترمیکس
این دستگاه برای مخلوط کردن مواد اولیه با هم و تولید نوشیدنی‌های گازدار استفاده می‌شود. دستگاه اینترمیکس مواد مختلف را با هم مخلوط کرده و گاز دی‌اکسید کربن را به نوشیدنی اضافه می‌کند. این فرآیند باید با دقت انجام شود تا میزان گازدهی و ترکیب مواد به درستی صورت گیرد.
دستگاه لیبل زن
این دستگاه برای چسباندن لیبل‌های مختلف به بطری‌ها و قوطی‌های نوشیدنی استفاده می‌شود. دستگاه لیبل زن با سرعت بالا لیبل‌ها را به صورت دقیق و مرتب روی بسته‌بندی‌ها چسبانده و اطلاعات مورد نیاز را به مشتریان ارائه می‌دهد.
دستگاه شیرینگ پک
دستگاه شیرینگ پک برای بسته‌بندی نهایی نوشیدنی‌ها در بسته‌های شیرینگ استفاده می‌شود. بسته‌های شیرینگ با استفاده از فیلم پلاستیکی محافظت شده و به صورت دسته‌ای بسته‌بندی می‌شوند تا حمل و نقل و نگهداری آنها آسان‌تر شود.
آیس بانک (Ice Bank)
این دستگاه برای ذخیره‌سازی و استفاده بهینه از آب سرد در فرآیند تولید نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. آیس بانک با ذخیره‌سازی انرژی سرمایشی به صورت یخ، امکان استفاده بهینه از آب سرد در مراحل مختلف تولید را فراهم می‌کند.
دستگاه فیلتراسیون
این دستگاه برای حذف ذرات معلق و ناخالصی‌های موجود در آب و سایر مواد اولیه استفاده می‌شود. فیلتراسیون مناسب کیفیت نهایی نوشیدنی را تضمین می‌کند.
دستگاه پاستوریزاتور
این دستگاه برای پاستوریزه کردن نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. پاستوریزاسیون به منظور از بین بردن میکروارگانیسم‌های مضر و افزایش ماندگاری محصول انجام می‌شود.
دستگاه پرکن مایعات
دستگاه پرکن مایعات برای پر کردن بطری‌ها و قوطی‌ها با نوشیدنی‌های مختلف استفاده می‌شود. دستگاه پرکن مایعات باید قادر به پر کردن دقیق و سریع بسته‌بندی‌ها باشد.
روند تولید نوشیدنی‌های گازدار
بیشتر نوشابه‌ها در کارخانه‌های تولید بطری و قوطی‌سازی محلی تولید می‌شوند. شرکت‌ها با ثبت برند و نام تجاری خود، مجوزهایی را به تولیدکنندگان بطری می‌دهند تا نوشابه‌ها را طبق فرمول‌های محرمانه خود تولید کنند. اگرچه این فرمول‌ها مختص هر شرکت هستند، اما مراحل کلی راه‌اندازی خط تولید نوشیدنی‌های گازدار در همه‌جا تقریباً یکسان است. در ادامه، به این مراحل می‌پردازیم:
1) تصفیه آب
کیفیت آب نقش اساسی در تولید یک نوشیدنی با کیفیت دارد. ذرات معلق، مواد آلی و باکتری‌ها می‌توانند طعم و رنگ نوشیدنی را کاهش دهند. این ناخالصی‌ها معمولاً با استفاده از فرآیندهای انعقاد، فیلتراسیون و کلرزنی حذف می‌شوند. در فرآیند انعقاد، رسوبی ژلاتینی (مانند سولفات آهن یا سولفات آلومینیوم) به آب اضافه می‌شود که ذرات معلق را جذب و بزرگتر می‌کند تا راحت‌تر فیلتر شوند. اگر آب قلیایی باشد، با افزودن آهک، سطح pH آن تنظیم می‌شود.
2) فیلتراسیون آب
آب تصفیه‌شده از طریق فیلتر شنی عبور داده می‌شود تا ریز ذرات موجود در آن حذف شوند. ذرات معلق در شن و ماسه باقی می‌مانند و آب خالص از فیلتر عبور می‌کند.
3) استریل کردن آب
برای از بین بردن باکتری‌ها و ترکیبات آلی، آب استریل می‌شود. اگرچه ممکن است این فرآیند طعم و رنگ آب را تغییر دهد، اما ضروری است. آب به مخزن پمپاژ شده و با مقدار کمی کلر آزاد ضدعفونی می‌شود.
4) کلرزدایی
سپس آب از فیلتر کربن فعال عبور داده می‌شود تا کلر و مواد آلی باقیمانده حذف شوند. این فرآیند مشابه فیلتر شنی است و آب قبل از ورود به ایستگاه دوز هوادهی می‌شود.
5) ترکیب مواد
شکر حل‌شده و کنسانتره‌های طعم‌دهنده در یک توالی از پیش تعیین‌شده به آب اضافه می‌شوند. این مواد به مخازن دسته‌ای منتقل و با دقت ترکیب می‌شوند. فرآیند پاستوریزاسیون شربت اولیه با استفاده از اشعه ماوراء بنفش یا فلاش انجام می‌شود که شامل گرم کردن و خنک کردن سریع مخلوط است.
6) گازدار کردن نوشیدنی
دی‌اکسید کربن معمولاً در مراحل پایانی به نوشیدنی اضافه می‌شود. کنترل دمای مایع مهم است زیرا حلالیت دی‌اکسید کربن با کاهش دما افزایش می‌یابد. مقدار دی‌اکسید کربن بسته به نوع نوشابه متفاوت است؛ نوشیدنی‌های میوه‌ای به کربنات کمتری نیاز دارند.
7) پر کردن و بسته‌بندی
در این مرحله، نوشیدنی نهایی با سرعت بالا در بطری‌ها یا قوطی‌ها پر شده و بلافاصله مهر و موم می‌شود. بطری‌ها باید به دمای اتاق برسند تا برچسب‌ها به درستی چسبانده شوند که این کار معمولاً با اسپری کردن آب گرم و خشک کردن انجام می‌شود.
قیمت ماشین آلات خط تولید نوشیدنی
برخی از مهمترین عواملی که بر قیمت ماشین‌آلات خط تولید نوشیدنی تاثیرگذارند، عبارت است از:
- نوع و کیفیت تجهیزات
- برند ماشین آلات
- ظرفیت تولید
- فناوری و تکنولوژی مورد استفاده
- هزینه های نصب و راه اندازی
- نگهداری و خدمات پس از فروش
- قابلیت سفارشی سازی
- هزینه های حمل و نقل
- نرخ ارز و تعرفه های وارداتی
- شرایط بازار
- و ...
با توجه به این نکات، راه‌اندازی یک خط تولید نوشیدنی می‌تواند فرصتی مناسب برای کارآفرینان و سرمایه‌گذاران باشد. انتخاب تجهیزات مناسب و در نظر گرفتن هزینه‌ها و نیازهای بازار می‌تواند موفقیت این کسب‌وکار را تضمین کند.
قیمت خط تولید نوشابه دست دوم
قیمت خط تولید نوشابه دست دوم معمولاً کمتر از نوی آن است. این امر به دلیل استهلاک و کاهش عمر مفید ماشین‌آلات دست دوم است. هنگام خرید خط تولید نوشیدنی دست دوم باید به عواملی همچون شرایط فنی دستگاه‌ها، سوابق تعمیرات و نگهداری، و موجود بودن قطعات یدکی توجه کرد. همچنین، هزینه‌های احتمالی برای تعمیر و بازسازی ماشین‌آلات نیز باید در نظر گرفته شود.